Wat is digitale dementie?

Als je veel gebruik maakt van digitale media, zoals je smartphone en de televisie, dan word je volgens experts een stuk dommer. Dit wordt ook wel digitale dementie genoemd. En als dit het geval is, wat kun je daar dan aan doen?

Digitale dementie, wat is dat precies?

De Duitse hersenprofessor Manfred Spitzer heeft het begrip digitale dementie groot gemaakt. Hij stelt dat digitale media, zoals computers, tablets, smartphones, televisie en spelcomputers voor een ondiepe verwerking van informatie in het geheugen zorgen. Juist door verbanden en feiten uit je hoofd te leren, zou je je hersenen trainen en laten groeien.

Aan de andere kant zou je kunnen zeggen dat we slimmer worden op een andere manier, omdat we vaardigheden ontwikkelen waarmee we alles kunnen opzoeken. Maar volgens Manfred Spitzer is dit niet het geval. als je digitale media als een soort externe opslag gebruikt, dan krijg je het gevoel dat je alles toch wel op kunt zoeken. Je brein is dan minder gemotiveerd om informatie te onthouden en feiten vergeet je juist sneller.

Daarnaast is basiskennis belangrijk om dingen op te kunnen zoeken. Daarom zijn volwassenen beter dan kinderen in het vinden van informatie online, omdat ze uit bestaande kennis kunnen putten.

Wat zijn de symptomen van digitale dementie?

Volgens Spitzer zijn er parallellen tussen echte dementie en digitale dementie. Hij zegt dat digitale dementie zelfs zou kunnen leiden tot echte dementie, omdat je door de ondiepe manier van informatie verwerken en leren minder verbindingen maakt in je hersenen.

Digitale dementie kan volgens Spitzer gepaard gaan met de volgende symptomen:

• Leesproblemen
• Geheugenstoornissen
• Concentratiestoornissen
• Emotionele afvlakking
• Versuffing
• IQ-afname
• Toename in stress
• Slaapproblemen

De schade van digitale dementie is vooral groot bij kinderen van wie de hersenen nog moeten ontwikkelen. Zo is er bijvoorbeeld een link met slaapproblemen. Mensen die intensief gebruik maken van social media slapen slechter dan mensen die dit niet doen. De voornaamste oorzaken hiervan zijn de fear of missing out en het blauwe licht.

Geen overtuigend bewijs

Niet alle onderzoekers zijn het eens met de bevindingen van Spitzer. Deze experts vinden dat hij met een tunnelvisie heeft gekeken naar de beschikbare onderzoeken, om zo tot een conclusie te komen. Uit een aantal onderzoeken blijkt inderdaad dat veelvuldig gebruik van digitale media een schadelijk

effect heeft op mentale capaciteiten en vaardigheden. Maar aan de andere kant schijnt er geen overtuigend bewijs te zijn voor de stelling dat we er minder creatief en intelligent van worden.

Toch delen bijna alle onderzoekers dezelfde mening; we laten ons met z’n allen teveel afleiden door digitale media. We zijn er van overtuigd dat we wel kunnen multitasken en tussen de bedrijven door even een berichtje kunnen sturen, maar het duurt daarna erg lang om je weer te kunnen concentreren op de taak waar je mee bezig was. Notificaties zijn dodelijk voor je concentratie.

Wat kun je tegen digitale dementie doen?

Allereerst is het goed om je te beseffen wat de schadelijke gevolgen kunnen zijn als je overdadig gebruik maakt van digitale media. Daarnaast moet je je ook realiseren dat sociale media verslavend zijn.

Het is daarom altijd goed om het gebruik van digitale media te beperken tot het minimale. Stel grenzen voor jezelf en hou je daar ook aan. Heb je kinderen? Dan kun je de volgende regels voor schermtijd hanteren:

• 0-2 jaar: zo min mogelijk
• 2-4 jaar: maximaal een half uur
• 4-8 jaar: maximaal 1 uur
• 8-10 jaar: maximaal 1 à 1,5 uur per dag
• 10-12 jaar: maximaal 2 uur

Er zijn verschillende apps die je kunt downloaden om je schermtijd te verminderen, of om je in ieder geval bewust te worden van je schermtijd. Wanneer je weet hoeveel tijd je doorbrengt op je smartphone, dan kun je stappen ondernemen om dit te verbeteren. Stel bijvoorbeeld smartphone vrije momenten in. Probeer om minimaal één dagdeel in het weekend zonder telefoon door te brengen.

Verbeter je concentratie en stimuleer je brein

Naast minder tijd doorbrengen op je smartphone, is het ook belangrijk om ervoor te zorgen dat je concentratie verbetert. Je kunt bijvoorbeeld oefenen om het steeds langer vol te houden je op één taak te concentreren.

Heb je het gevoel dat je je aandacht er niet meer bij kunt houden? Neem dan een korte pauze, maar pak niet direct je telefoon. Als je je echt goed wilt concentreren, zet dan al je notificaties uit.

Het is ook belangrijk om je brein te stimuleren. Je kunt dit doen door iets nieuws te leren, zoals een taal, of een muziekinstrument. Het moet je in ieder geval aan het denken zetten en inspelen op je analytische vaardigheden.

Probeer daarnaast wat vaker te kiezen voor activiteiten die niet digitaal zijn. Wat dacht je bijvoorbeeld van wandelen? Het is niet alleen gezond voor je lichaam, maar ook voor je hersenen. Door deel te nemen aan sociale activiteiten creëer je positieve ervaringen door je sociale brein te stimuleren. Ook af en toe een boek lezen geeft een boost aan je creativiteit, levert de nodige inzichten en kennis op en is goed voor je concentratie.